“Η Μοντ θα σας κάνει να κλάψετε, να γελάσετε και κυρίως να μην την ξεχάσετε ποτέ.”, αναφέρει το οπισθόφυλλο.

Δεν γέλασα σε κανένα σημείο του βιβλίου, “Χάρτινη Μνήμη” της Έμα Χίλι.

Διαβάζοντάς το, ένιωθα θλίψη, γιατί είχα στο μυαλό μου ανθρώπους που αγαπώ και ζουν το πρόβλημα της ηρωίδας.

Πριν πω όμως περισσότερα, πάρτε μια γεύση από την περίληψη :

Η Μοντ, ηλικιωμένη μητέρα και γιαγιά, χάνει σταδιακά τη μνήμη της και την επαφή της με το παρόν. Παρ’ όλα αυτά, αρνείται να ξεχάσει την καλύτερή της φίλη, καθώς είναι πεπεισμένη ότι η Ελίζαμπεθ έχει εξαφανιστεί και διατρέχει μεγάλο κίνδυνο.

Κανείς όμως δεν εννοεί να ακούσει τη Μοντ – ούτε η αγανακτισμένη κόρη της, πόσω μάλλον η αστυνομία. Οπλισμένη με τις χειρόγραφες σημειώσεις της –τη χάρτινη μνήμη της, όπως η ίδια τις αποκαλεί– και την επιτακτική αίσθηση ότι η Ελίζαμπεθ χρειάζεται τη βοήθειά της, η Μοντ βάζει σκοπό να ανακαλύψει τι έχει συμβεί και να σώσει την πολυαγαπημένη της φίλη.

Η αναζήτηση της αλήθειας και οι ενδείξεις φαίνεται ωστόσο να την οδηγούν όλο και βαθύτερα στο μακρινό παρελθόν της, σε ένα από δεκαετίες θαμμένο μυστικό, η αποκάλυψη του οποίου θα έχει συνταρακτικές συνέπειες: την αινιγματική εξαφάνιση της αδελφής της λίγο μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου.

 

Είναι καθηλωτικό το ότι αφηγητής της ιστορίας γίνεται η ίδια η ηρωίδα.

Περιγράφει τις κινήσεις της, τις μεταπτώσεις των κενών που εμφανίζει ξαφνικά η μνήμη της, τις σκέψεις που χάνονται, μπερδεύονται η μία μέσα στην άλλη, ταξιδεύουν βίαια από το παρελθόν στο παρόν και ανάποδα, την έκπληξη της όταν συνειδητοποιεί πού βρίσκεται και τί κάνει χωρίς να ξέρει το γιατί, χωρίς να θυμάται την αφετηρία και ενώ παράλληλα η κατάστασή της χειροτερεύει.

Αποπροσανατολίζεται, δεν θυμάται το λόγο των ενεργειών της και ξεχνά πρόσωπα (ούτε την ίδια της την κόρη).

Σε κάποιο σημείο περιγράφεται μία βίαιη αντίδρασή της, συμπεριφορά που από ό,τι γνωρίζω εμφανίζουν οι άνθρωποι που πάσχουν από απώλεια μνήμης, η οποία περιγράφεται με τέτοιο τρόπο που εξηγεί τους εσωτερικούς λόγους που ίσως τους συμβαίνει.

Η Μοντ ζει με χιλιάδες χαρτάκια, στα οποία σημειώνει πράγματα για να θυμάται γεγονότα, αλλά και τί πρέπει και τί δεν πρέπει να κάνει, όπως για παράδειγμα ότι δεν πρέπει να μαγειρέψει (γιατί είναι επικίνδυνο). Φτάνει όμως εκείνη η στγμή, που ακόμη κι όταν τα διαβάζει, δεν θυμάται γιατί τα σημείωσε.

Πίνει ένα δροσιστικό ποτό σε μία βόλτα με την κόρη της, αλλά δεν μπορεί να καταλάβει από τη γεύση. Στιγμιαία  υποθέτει από το χρώμα ότι είναι  φράουλα. Δεν θυμάται τη γεύση της.

Πηγαίνει στο mini market να αγοράσει “Αυγά, γάλα και σοκολάτα” και ενώ θυμάται τη λίστα της, μόλις μπαίνει στο μαγαζί, δεν θυμάται πώς μοιάζουν τα  αυγά.

Σημεία που πονούν.

Ένα πράγμα έχει κολλήσει στο μυαλό της εμμονικά και με το οποίο ασχολείται όλες τις ώρες και μέρες της. Η εξαφάνιση της φίλης της Ελίζαμπεθ. Αυτή η “εξαφάνιση” όμως έχει μια υποσυνείδητη προβολή στο παρελθόν της, στην εξαφάνιση της αγαπημένης της αδερφής Σούκι.

Δεν μπορεί να ηρεμήσει. Μέσα από την επιμονή της, που γίνεται κουραστική για τους άλλους και επικίνδυνη για την ίδια, καταλήγει στη λύση του μυστηρίου σχετικά με την εξαφάνιση της Ελίζαμπεθ αλλά και την εξιχνίαση του μυστηρίου της εξαφάνισης της αδερφής της.

Είναι ένα εξαιρετικό βιβλίο. Θα το σύστηνα σε όλους. Δεν ξέρω πώς αυτή η 28χρονη κοπέλα, η Έμα Χίλι, κατάφερε να προσεγγίσει τον τρόπο με τον οποίο σκέφτεται και λειτουργεί το μυαλό ενός ανθρώπου που έχει απώλεια μνήμης, αλλά είναι πολύ συγκινητικό.

Αν και μπορεί να είναι σκληρό, θα πρότεινα να το διαβάσει κάποιος που έχει στο περιβάλλον του άνθρωπο που αντιμετωπίζει ένα τέτοιο πρόβλημα.

Ένα άτομο που πάσχει από απώλεια μνήμης μπορεί να επαναλαμβάνει ίδιες ερωτήσεις, μπορεί να μην λαμβάνει υπόψιν του κανόνες συμπεριφοράς και να διακόπτει συζητήσεις, μπορεί να εκτίθεται σε κίνδυνο από άγνοια(μπορεί να χαθεί στο δρόμο, να βάλει φωτιά στο σπίτι ξεχνόντας ένα γκαζάκι ανοιχτό), όμως…δεν φταίει το ίδιο. Το προδίδει το μυαλό του.
Αντιλαμβάνομαι ότι η συμβίωση ή ακόμη και η απλή περιστασιακή φροντίδα ενός τέτοιου ασθενούς μπορεί να γίνει κουραστική και εκνευριστική (ανθρώπινο είναι), πιστεύω όμως ότι η ματιά της Μοντ, έχει τη δυνατότητα να εξηγήσει αλλά και να δικαιολογήσει πολλά.

Ίσως την επόμενη φορά που σας ρωτήσει για πολλοστή φορά, το όνομα της διάσημης ηθοποιού που βλέπει στην ταινία, ίσως να μην εκνευριστείτε.

Η απώλεια μνήμης δεν είναι μόνο μία σκληρή και επικίνδυνη κατάσταση για τον ασθενή. Είναι επώδυνη για τους ανθρώπους, που είναι δίπλα τους.

Το βιβλίο “Χάρτινη Μνήμη” κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Μίνωας (και πρέπει να γίνει ταινία).

H Έμα Χίλι  απέσπασε το βραβείο Costa Book Award 2014 ως το καλύτερο μυθιστόρημα της χρονιάς από πρωτοεμφανιζόμενο συγγραφέα και νομίζω ότι πραγματικά της αξίζει.

#booklovers

 

Costa Book Award 2014 απώλεια μνήμης βιβλίο Εκδόσεις Μίνωας Έμα Χίλι κριτική βιβλίων Χάρτινη Μνήμη